این شهر را سعد پسر ابی وقاص در سال هفدهم هجری برای جای دادن لشکریان ساخت . غرض از ساخت آن در آغاز کار، آماده کردن جایی برای سکونت سربازان بود. اما دیری نگذشت که گروهی از اصحاب پیغمبر صلی الله علیه وآله و سلم و دیگر مردم بدان شهر روی آوردند.

ساکنان این شهر را مردمان گوناگون تشکیل میدادند که هردسته دارای آرمانها و معتقدات و هوا و هوسهایی مخالف دسته دیگر بود.با سکونت این مردمان که پیش از فتح اسلامی هر گروه به کیشها و فلسفه های گوناگون گرایش داشتند بازار پر رونقی برای بحث و جدل پدید آمده بود. به خوبی پیداست که شیوع این بحث ها در ایجاد اختلاف بین مسلمانان تاثیر زیادی داشت. مردمی هم که از دیگر نقاط دره فرات به این شهر روی آوردند از جهت روحیه و اخلاق با آنان که در سرزمین حجاز می زیستند همانند نبودند.

تاریخ نشان می دهد که در این سرزمین آنچه بکار مردم نمی آمد و به گوششان فرو نمی رفت ، سخنی بود که از واقع بینی و خیرخواهی برخیزد و آن چه را به جان می خریدند و از گوش این به گوش آن می رساندند گفتاری بود که عاطفه و احساس را تحریک کند و گوینده آن با هیجان و حرارت بیشتر آن سخنان را ادا کند. در پس آن رگهای قوی چه نیتی خفته باشد برای شنوندگان آن مهم نبود.

بین عراقی ها و شامی ها از دیرباز رقابت وجود داشت. اختلاف مردم این دو منطقه گذشته از ستیزه های قبیله ای از منشا سیاسی و اقتصادی نیز ریشه می گرفت.

پس از مرگ معاویه تنها ایالتی که سرنگون شدن رژیم دمشق را میخواست و عملا دست به کار شد کوفه بود. این میان بودند گروهی اندک از مسلمانان پاکدل که از دگرگون شدن سنت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم رنج می بردند و می خواستند امامی عادل برخیزد و بدعتهای چندین ساله را بزداید، اما همه آنان که برای حسین علیه السلام نامه نوشتند و او را به عراق خواندند و وعده یاری دادند دردِ دین نداشتند. درپی این دعوت غرضهای سیاسی نهفته بود.

سرانجام کوفه قیام کرد.

قیامی که در آن به میزن قدرت مخالف و کاردانی عاملان وی و بالاتر از همه، مقدار پایداری قیام کنندگان توجه نشده بود.

برگرفته از کتاب

اثر دکتر سیدجعفر شهیدی

با اندکی تصرف و تلخیص